Wady wzroku a dysleksja


 

Wady wzroku u dzieci

Wady wzroku powinny być wykrywane jak najszybciej, najlepiej w pierwszych latach życia, ponieważ wtedy jest największa szansa na całkowite ich wyleczenie. U dzieci poniżej szóstego roku życia, najczęściej występuje nadwzroczność – wszystkie lepiej widzą na odległość, niż z bliska. U dzieci z nadwzrocznością przeważają kłopoty w nauce czytania. 
 
Stosunkowo często obserwuje się u dzieci młodszych nieprawidłowości w zakresie ruchów gałek ocznych tj. brak płynności i słabą konwergencję (zbieżność oczu). Niedomoga konwergencji to widzenie podwójne, bóle głowy i oczu. Takie dolegliwości sygnalizowane są przez dzieci szczególnie podczas czytania. Najczęściej są niesłusznie lekceważone, zarówno przez rodziców, jak i nauczycieli, a dzieci oceniane jako „leniwe”. U sześcio, siedmiolatków zaczynających uczyć się czytać i pisać może pojawić się krótkowzroczność lub astygmatyzm (zniekształcone widzenie). Nie rozpoznany astygmatyzm powoduje u dziecka m.in. problemy z utrzymaniem równowagi, a także trudności w ocenie odległości. Pojawiają się poważne problemy w koordynacji wzrokowo – ruchowej, podstawowej funkcji w nauce czytania i pisania. U wielu dzieci obserwuje się także opóźnienia w ogólnym rozwoju ruchowym. 
 
Według prowadzonych badań około 20% dzieci ma nadwzroczność, 10% krótkowzroczność, a 5% astygmatyzm.
 
Inny poważny problem to choroba zezowa. Oko zezuje, kiedy patrzy w inną stronę, niż drugie pracujące prawidłowo, przeważnie w kierunku nosa, bądź na zewnątrz. Zwykle jest to spowodowane „leniwą” pracą mięśnia poruszającego gałkę oczną. Stosunkowo łatwo sami rodzice mogą dostrzec u swojego dziecka tzw. jawnego zeza. Dużo trudniej jest zdiagnozować tzw. zeza ukrytego, niewidocznego w normalnych warunkach. Zez zbyt późno wykryty i nie leczony może spowodować niedowidzenie jednostronne, nieodwracalne. Często niewyrównana szkłami wada wzroku, może być przyczyną zeza. 
 
Choroba zezowa bardzo utrudnia naukę czytania i pisania. Dziecko widzi obraz podwójnie i nie ostro, nie ma prawidłowego widzenia obuocznego, co oznacza brak zdolności widzenia trójwymiarowego, tj. widzenia głębi. Dziecko takie ma kłopoty z samoobsługą np. z zapinaniem guzików, wiązaniem sznurowadeł, unika rysowania, wycinania i gier ruchowych (ma problemy w ocenie odległości), jest nadwrażliwe na światło.

Warto pamiętać
  • noworodki wcale nie mrugają, zaczynają dopiero około szóstego miesiąca życia,
  • dorośli co 10 sekund mrugają 1 – 2 razy,
  • gruczoły noworodków nie wydzielają łez, płaczą one na „sucho”. Pierwsze łzy pojawiają się około drugiego miesiąca życia,
  • noworodek ma dobrze rozwinęte czopki i pręciki oka, jednak plamka żółta, umożliwiająca obserwowanie szczegółów, tworzy się dopiero w czwartym miesiącu życia dziecka,
  • jedzenie marchwi poprawia widzenie w ciemności, zaś jedzenie warzyw, a w szczególności kapusty, pomaga zapobiegać chorobom oczu, podobnie jak zażywanie witaminy C,
  • specjaliści od aromatoterapii wskazują na doskonałe efekty leczenia wzroku w powiązaniu z wdychaniem oparów olejku majerankowego.
 

Objawy, które mogą świadczyć o wadzie wzroku

Jeżeli zauważyli Państwo, że wasze dziecko podczas rysowania, czytania, pisania, czy pracy na komputerze:
  • narzeka na bóle głowy i oczu,
  • odczuwa bóle głowy i nudności podczas czytania w samochodzie lub pociągu,
  • mruży lub trze oczy,
  • zamyka lub zakrywa jedno oko,
  • broni się przed zasłanianiem oczu,
  • zasłania i mruży oczy przed światłem padającym na twarz,
  • nie odróżnia i nie nazywa kolorów,
  • mruży oczy, marszczy twarz, gdy obserwuje obiekty z dalszych odległości,
  • przekręca kartkę lub zeszyt podczas pracy przy biurku,
  • ma nierówno ustawione gałki oczne, zbieżnie lub rozbieżnie,
  • widać nadmierną ruchliwość lub drżenie gałek ocznych,
  • ma trudności z różnicowaniem kształtów i oceną odległości,
  • zgłasza zamazywanie obrazów, podwójne widzenie,
  • szybko męczy się po dłuższym okresie koncentracji wzrokowej,
  • podczas schodzenia po schodach trzyma się poręczy i patrzy pod nogi,
  • przechyla głowę w jedną stronę, kiedy rysuje, pisze lub czyta,
  • podczas czytania opuszcza lub dodaje litery, zmienia końcówki wyrazów, gubi linijki tekstu,
  • pisze litery lub / i cyfry z lustrzanym odbiciem.
 
Jeżeli obserwujecie Państwo u swojego dziecka od 8–9 objawów z wymienionej powyżej listy należałoby wówczas zdecydować się na specjalistyczne badanie wzroku u dziecka, przy użyciu specjalistycznej aparatury do diagnozy i rehabilitacji ortoptycznej

Być może okaże się, że dziecko nie jest dyslektykiem, a jego trudności w czytaniu uda się skutecznie wyeliminować między innymi poprzez:
  • odpowiednio dobrane okulary (niekiedy tzw. Dwuogniskowe),
  • rehabilitację wad wzroku,
  • przywracanie prawidłowej ostrości widzenia.

Dzieci z nierozpoznanym astygmatyzmem, chorobą zezową, słabą konwergencją (ruch zbieżny obu gałek ocznych ku nosowi podczas patrzenia z bliska) i innymi nie skorygowanymi wadami wzroku, często błędnie zostają diagnozowane, jako dyslektyczne. Dlatego też w tych przypadkach skuteczność zajęć reedukacyjnych, jest niewielka. Wczesne wykrycie wad wzroku i rehabilitacja ortoptyczna na specjalistycznym sprzęcie, polegająca na leczeniu zeza, niedowidzenia i poprawie konwergencji, a także ćwiczenia w koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz ćwiczenia integrujące półkule mózgowe, pozwalają skutecznie zmniejszać, bądź całkowicie eliminować wady wzroku. Rehabilitacja ortoptyczna, przynosi największe efekty u dzieci między piątym a siódmym rokiem życia, maksymalnie do dwunastego roku życia dziecka.

Informacja
Pedagog, logopeda, terapeutka integracji sensorycznej, terapeutka treningów słuchowych Tomatis, Johansen, Warnke, NeuroFlow

 
© Praksja. Wszelkie prawa zastrzeżone. Projekt i ilustracje: Maja Tywonek

Praksja – Izabella Tywonek, ul. Starościńska 10/12 lok. 41,  02-516 Warszawa, NIP: 521-130-88-90 
Rachunek firmowy, PKO BP S.A. 37 1020 4900 0000 8302 3521 8730, Kod BIC(SWIFT): BPKOPLPW