Trening Słuchowy wg Johansen (IAS)
O ile klasyczny trening uwagi słuchowej wg. metody A.A. Tomatisa realizowany jest w oparciu o zestaw stacjonarnego sprzętu a sama terapia przebiega w specjalistycznym gabinecie pod nadzorem i kontrolą przeszkolonego terapeuty, o tyle Indywidualna Stymulacja Słuchu (IAS) należy do grupy oddziaływań terapeutycznych realizowanych w warunkach domowych zgodnie z przygotowanym, indywidualnym programem. Nie jest w tej formie terapii wymagany specjalistyczny sprzęt. Trening słuchowy wg Metody Tomatisa prowadzony w krótkim okresie charakteryzuje się dużą intensywnością. Natomiast domowy program treningu słuchu - Johansen IAS, prowadzony w optymalnym klimacie domowym jest odpowiedni dla dłuższej i łagodniejszej terapii. Wymaga jednak dużo większej dyscypliny i konsekwencji w realizacji programu terapeutycznego jeśli oddziaływanie ma przynieść oczekiwany skutek.
Co do samej istoty metoda Johansena jest zbliżona do metody Tomatisa, a w wielu miejscach korzysta z osięgnieć i założeń francuskiego prekursora. Różni się jednak sposobem realizacji samego procesu terapeutycznego.
Spis treści |
Wstęp do metody
Johansen Indywidualna Stymulacja Słuchu (IAS)
została stworzona przez dr Kjelda Johansena – duńskiego nauczyciela i psychologa.
Oparta jest na specjalnie nagranej na syntetyzatorze muzyce. Muzyka ta jest skomponowana tak, aby obejmować swoim zakresem różne częstotliwości potrzebne do stymulacji słuchowej. Słuchana jest w domu przez słuchawki przez 10 minut dziennie. Popstępy są kontrolowane co 4-10 tygodni (w zależności od wieku), wtedy podejmowane są decyzje o ewentualnych zmianach płyt CD. Cały program trwa 6–18 miesięcy – dzieci najczęściej potrzebują 9–10 miesięcy.
Każde dziecko otrzymuje indywidualny program, który będzie najlepiej pasował do jego możliwości słuchowych i możliwości do nauki.
Jak słuchamy Johansen CD?
- 10 minut codziennie,
- stały w ciągu dnia czas słuchania w cichym spokojnym miejscu,
- w czasie słuchania nie jemy, nie czytamy, nie oglądamy telewizji, nie rozmawiamy i nie gramy aktywnie w gry,
- podczas trwania treningu nie słuchamy innej muzyki przez słuchawki,
- słuchamy będąc zrelaksowanym,
- wiele dzieci chętnie słucha w łóżku,
- przy problemach z utrzymaniem uwagi może pomóc: malowanie, układanie łatwych puzzli, klocki Lego, plastelina, przytulanka.
Lateralizacja – asymetria czynnościowa prawej i lewej strony ciała ludzkiego, która wynika z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgowych. Ogólnie przyjęto, że lewa część mózgu kontroluje prawą stronę naszego ciała i odwrotnie, kiedy lewe ucho rejestruje dźwięk to jest on najpierw, przede wszystkim rejestrowany w prawej półkuli mózgowej. Wizualny obraz z prawych częsci pól widzenia każdego z oczu będzie dekodowany w lewej półkuli mózgowej. Kiedy u osoby praworęcznej prawa ręka wykonuje ruch jest to kontrolowane przez lewą półkulę.
Rozwój słuchowej lateralizacji:
- od 4–5 roku życia większość dzieci wykazuje preferencje prawego ucha podczas słuchania mowy,
- rozumienie wyrazów jest wspomagane przez ułożenie głowy względem dźwięku, pozycję i lokalizację dźwięku przez co jest wzmacniana i organizowana integracja prawej i lewej półkuli,
- 4, 5, 6–cio letnie dzieci wykazują aktywność prawej półkuli dla rozumienia całych wyrazów. Starsze dzieci aktywują lewą półkulę, aby dekodowanie słuchowe było szybsze, a znajomość wyrazów i dźwięków większa.
Osoby z preferencją lewego ucha słyszą lepiej jak coś jest powiedziane (np. intonacja) niż co jest powiedziane.
Osoby z preferencją prawego ucha są bardziej nastawione na treść tego czego słuchają.
Mieszana lateralizacja słuchowa:
- znaleziono wiele związków między mową i czytaniem a prawidłowością zapisu w grupie osób, u której występowała różna dominacja ręki i ucha,
- stwierdzono, że więcej problemów z czytaniem miały grupy uczniów leworęcznych i ci uczniowie, u których występowały problemy z preferencją lub niepewną preferencją lewego ucha,
- nie stwierdzono problemów z czytaniem u uczniów z lateralizacją prawostronną i jasną dominacją prawego ucha.
Zmiana lateralizacji:
- jeśli zmusimy dziecko do używania niewłaściwej ręki może to być przyczyną powstania wielu problemów,
- osłabienie słuchania prawym uchem podczas krytycznego okresu czasu może wywołać zmianę preferencji ucha na ucho lewe,
- tylko 5 db różnicy wystarczy aby wpłynąć na zmianę dominacji ucha – dalsze zmniejszenie głośności w prawym uchu może prowadzić do dominacji lewego ucha,
- zmiana lateralizacji w dzieciństwie może prowadzić do powstania problemów.
Kjeld Johansen był zdania, że są różnice w funkcjonowaniu prawego i lewego ucha. Sądził, że można podnieść wydajność słuchowej stymulacji poprzez dokładne działanie na problematyczne obszary (zgodnie z wynikami audiogramu). Wierzył, że poprzez stymulację specyficznych obszarów można zredukować nadwrażliwość słuchową.